Gevechten in de groep…

Op een dag kom je beneden, of uit je werk, en de hele kamer ligt onder de plukken haar! Eén kat zit met grote ogen onder de kast, de andere geïrriteerd zwiepend met zijn staart in de hoek van de kamer. Plukken haar tussen zijn tenen en zijn tanden. Vanaf dit moment is de vriendschap en de verdraagzaamheid tussen beide ver te zoeken. Blokkeren, staren tot clashes gepaard met gekrijs en plukken haar. En nog erger: wonden tot bloedens toe waardoor een bezoek aan de dierenarts noodzakelijk is.

Het is een vraag die veel gesteld wordt aan dierenartsen, kattengedragstherapeuten en op kattenfora: Hoe zorgen we ervoor dat onze katten weer samen kunnen leven  op een basis die voor beide, eigenlijk alle huisgenoten, aangenaam en niet (te) stressvol is zodat het voor alle huisgenoten minder stress oplevert?

Hier is helaas geen pasklaar antwoord op te geven. Het blijft een puzzel! Allereerst moet de oorzaak achterhaald worden. Verstoring van hun vaste routines, een schrikreactie, een nieuwe huisgenoot zonder een juiste introductie waardoor de groepsdynamiek verstoord is of bijvoorbeeld een verhuizing. Is de oorzaak van het ontstaan van het conflict gevonden en indien mogelijk opgelost? Dan pas kunnen we gaan werken aan een verbetering van de relatie tussen de katten. De eerste stap is dan om ze opnieuw kennis te laten maken met elkaar, ook wel herintroductie genoemd. Op die manier lossen we de agressie tussen twee katten op die het voorheen goed met elkaar konden vinden.

Stap 1:

Zet de katten enkele dagen tot enkele weken apart tot ze gekalmeerd zijn en minder schrikkerig/angstig. Natuurlijk moeten ze dan nog wel allebei de beschikking hebben over eten, water, een kattenmand, kattenbak, krabpaal, speeltjes en eventueel een klimmeubel. Leg echter geen speeltjes van kattenkruid (catnip), valeriaan of matatabi neer, dit kan emoties zoals agressie of angst vergroten. Zorg niet dat de katten eenzaam opgesloten zitten en nog wel gezelschap van mensen hebben. Gezelschap van andere dieren met wie ze geen problemen hebben, kan natuurlijk ook. Om de beurt mogen ze bijvoorbeeld los door het huis lopen zonder elkaar te ontmoeten.

Heel belangrijk is het laten wennen aan elkaars geur. De lichaamsgeur van de katten breng je naar elkaar over, door ze beurtelings te aaien. Dit geuren-mengen doe je dus vanaf het moment dat ze apart zitten om te voorkomen dat ze van elkaar vervreemden. Je loopt van de een naar de ander. Je kriebelt de katten dan lekker aan hun wangetjes en onder hun kin, daar zitten namelijk geurklieren die ze ook gebruiken om elders hun geur af te zetten. Dit ritueel doet je een paar keer per dag. Het aaien kan ook met een washandje, zodat je dit dan bij de andere kat kunt neerleggen. Daarnaast kun je nog speeltjes en kleedjes uitwisselen.

Stap 2:

Als de katten rustig apart zitten, kun je ze met spelletjes en snoepjes dichter bij elkaar brengen, nog wel achter gesloten deuren! De ene kat zit bijvoorbeeld in zijn kamer en de andere loopt los en andersom. Als je bijvoorbeeld onder de deur door speelt, ze beide snoepjes geeft bij de deur of er vlakbij speelt (met beide katten tegelijk) krijgen ze positieve associaties met elkaar. Ze kunnen elkaar namelijk ruiken, een beetje zien en misschien wel ietsje aanraken door het kiertje tussen de vloer en de deur. Geef ze hun dagelijkse portie eten wel uit de buurt van de deur. Als katten bijvoorbeeld de (terechte of onterechte) dreiging voelen van een andere kat kunnen ze niet ontspannen eten en krijgen ze er negatieve associaties mee.

Stap 3:

Als de katten ontspannen en rustig op elkaar reageren onder de deur door kun je een stapje verder. Zorg hierbij dat er nog iemand anders aanwezig is die bij de ene kat in de kamer is. De ander is bij de kat die los door het huis loopt. Zet de deur op een kiertje en laat de katten neusje-neusje bij elkaar komen. Kijk hoe er door de katten gereageerd wordt: is er nog teveel stress of is er sprake van angst/agressie? Maak een tussenstap! Zijn ze nieuwsgierig en rustig dan kun je de deur wijd open zetten zodat er voldoende ruimte is om elkaar te passeren. Laat de katten in het begin kort bij elkaar (5 minuutjes) terwijl je er bij blijft en beloon beide katten naderhand in hun eigen ruimte met wat lekkers. Doe dit een paar keer per dag en bouw elke keer een beetje op. Zorg dat alle bezoekjes positief eindigen, dus voordat er stress ontstaat, haal je ze uit elkaar. Let dus goed op de lichaamstaal van je kat!

Tussenstap: Deze stap kun je overslaan als stap 3 al goed ging.

Bij deze stap zorgen we dat de katten elkaar wel kunnen aanraken, maar met een hordeur of

kippengaas er tussen. Zo kunnen ze nog beter aan elkaars aanwezigheid wennen. Dit worden elke keer korte bezoekjes.  Zorg dat er voor de kamer van de meest zelfzekere/agressieve kat gaas zit, zodat de andere (angstigere) kat de ruimte heeft om weg te lopen. Maak deze bezoekjes positief met bijvoorbeeld spelletjes en lekkere snacks. Begin kort (5 minuutjes) en bouw, als het goed gaat, elke keer een beetje op. Als de katten ontspannen en stressvrij genoeg zijn, kun je naar stap 4.

Stap 4:

De katten zijn al samen in één ruimte geweest en dit ging goed! Toch wil dat niet zeggen dat het gelijk een hele dag goed kan gaan. Bij stap 4 gaan we ze dagdelen bij elkaar laten, onder jouw toezicht. Dus niet ’s nachts of als je op je werk bent. Als je ergens heen gaat dan moeten de katten weer gescheiden worden. Doe dit voor minimaal een week en kijk daarna hoe het gaat. Als er geen (kleine of grote) incidenten zijn geweest en er is nauwelijks stress te zien is, kun je ze ook bij elkaar laten als je (even) weg bent. Maar zorg dat ze nog minimaal 8 uur per dag gescheiden zijn om zo hun rust te pakken en de prikkels te verwerken.

Stap 5:

Hierbij laat je de katten eigenlijk weer gewoon bij elkaar zoals je voorheen deed. Merk je dat er toch weer wat spanning en stress is? Zet ze dan weer minimaal 8 uur per dag apart.

Hoe lang gaat het duren?

Het is moeilijk een tijdsbestek aan te geven bij deze therapie omdat het afhankelijk is van de tijd die je te besteden hebt en de achtergrond van het probleem. Het is van belang dat je goed observeert of er kleine veranderingen in het gedrag optreden. Let er bijvoorbeeld op of de katten zich al meer ontspannen in elkaars aanwezigheid dan de keer daarvoor. Als je nog geen verbetering ziet, ga dan nog geen een stapje verder. Ga liever een stapje terug. Te langzaam gaan kan geen kwaad, te snel gaan wel! Houdt er rekening mee dat jouw gedrag ook invloed heeft op de kat. Als jij onrustig bent, voelt een kat dit en zal hij hierdoor ook gespannen kunnen raken. Probeer dus zo ontspannen mogelijk met de katten om te gaan. Als je deze stappen goed volgt, is er geen reden voor spanning. Er kunnen immers geen gevechten optreden.

Een minder stressvolle leefomgeving

Met geduld en rust zal deze therapie tot een succesvol einde komen! Toch kan, ondanks het zorgvuldig toepassen van dit herintroductie stappenplan en het inschakelen van de hulp van een kattengedragsdeskundige, de relatie tussen de katten dusdanig verstoord zijn, dat het samenleven van de katten in één huishouden geen optie meer is. Voor het welzijn van de katten kan de beslissing genomen worden om een ander fijn huisje te zoeken voor één van de katten. Dit is de allerlaatste stap, als alle andere oplossingen niet zorgen voor een leefbare relatie tussen de katten. Als eigenaar is dit de meest liefdevolle oplossing om de kat de mogelijkheid te bieden voor een rustige, liefdevolle en minder stressvolle leefomgeving.

Heb je een vraag over bovenstaande informatie of heb je een specifieke situatie waar je hulp bij nodig hebt? Neem dan contact met op met een gediplomeerd Kattengedragstherapeut.

Auteurs: © Claudia Bouthoorn (Celina Willemsen, Sonja van Leeuwen)